کنسانتره دام جزء جدایی ناپذیر خوراک دامی می باشد. گاوها و گوسفندان از یونجه و علوفه تغذیه میکنند علی رغم اینکه یونجه و علوفه فواید زیادی برای دام ها دارند اما به تنهایی برای دام ها مناسب نیست و نمیتواند نیاز دام را رفع کند به همین دلیل میتواند سلامت دام نیز به خطر بیوفتد برای همین است که خوراک دام و طیور بسیار مهم می باشد.
کنسانتره دام و طیور چیست؟
یکی از موادی که دام ها از آن تغذیه میکنند کنسانتره است. کنسانتره دام و طیور از ترکیب چندین نوع ماده به وجود می آید که مصرف آن میتواند موجب افزایش شیر در گاوهای شیری ، افزایش تخم گذاری طیور و تامین انرژی میشود .مقدار کنسانتره با توجه به سن و هدف پرورش متفاوت است .
ترکیبات کنسانتره موادی دارد که میتواند علاوه بر بیشتر کردن مقدار شیر گاوهای شیر ده سلامت دام را نیز تضمین نماید. مواد تشکیل دهنده کنسانتره دامی عبارتند از : نمک ، سویا ، سبوس ، ذرت ، جوش شیرین ، کربنات کلسیم ، کلزا ، پنبه دانه .
نمک
یکی از ضروری ترین مواد برای بدن دام میباشد که غالبا مصرف بالایی نیز دارد اصولا برای تولید نمک از دو روش استفاده میشود :
- سنگ نمک: که حیوان به صورت لیسیدن از آن میتواند نمک مورد نیاز بدنش را تامین نماید .
- نمک صنعتی: نمک صنعتی که در کنسانتره دام مخلوط شده و مصرف آن میتواند از زایمان نادرست و مسمومیت بیش از حد جلوگیری کند. وجود نمک در کنسانتره میتواند باعث افزایش شیر در گاو های شیر ده و همچنین آرامش بالا در حیوان شود.
دیگر مواد تشکیل دهنده کنسانتره دامی
ذرت: برای افزایش انرژی در حیوان تاثیر بسزایی دارد.
جو: برای تامین ویتامین A و D و فیبر مورد نیاز حیوان تاثیر بسزایی دارد و در خوراک دامی نقش بسزایی دارد.
سبوس گندم: دارای چربی فیبر خام و پروتئین خام میباشد فسفر زیادی دارد ولی از نظر کلسیم فقیر است .
سویا: از نظر ارزش غذایی و پروتئین سویا بهترین است و اگر مناسب استفاده شود میتواند باعث بیشتر شدن نیز شود.
پنبه دانه: حدود 40 درصد پروتئین کنسانتره دام از پنبه دانه میباشد و میتواند موجب افزایش شیر در گاوهای شیر ده شود.
نکات مهم در تهیه کنسانتره دامی
برای تهیه غذای دام و طیور باید در ابتدا نکاتی رعایت شود تا سبب بروز مشکلات در سلامت دام و طیور نشود از جمله این نکات می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- در تولید کنسانتره باید اندازه مواد تشکیل دهنده به طور دقیق رعایت شود.
- بر اساس نیاز دام بر رژیم آن تولید شده باشد و بتواند انرژی دام را تامین کند.
- غذای دام را خوش طعم کرده و سرعت هضم بالایی داشته باشد.
- پاسخگوی تمام نیازهای دام باشد از جمله نیازهای می توان به چربی، پروتئین، آهن و… اشاره کرد.
- فاقد مواد مضر و سمی برای دام باشد.
- از نظر اقتصادی برای دامداران مقرون به صرفه باشد.
مزایای استفاده از کنسانتره
کسانی که به عنوان یکی از مکمل های غذایی برای دام توی استفاده میشود داره مزایای بسیاری می باشد و با استفاده از آن می توان بسیاری از مشکلات دام را برطرف کرد. از جمله مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش میزان شیر تولیدی و همچنین چربی آن
- بهبود عملکرد تولید مثل
- افزایش گوشت تولیدی
- افزایش سیستم ایمنی بدن
- از بین بردن اختلالات گوارشی
- کاهش سقط جنین در دام ها
- تامین تمام نیازهای معدنی و ویتامینی دام
- بهبود هضم خوراک
- تسهیل تهیه خوراک روزانه دام
- نبود ناخالصی در خوراک دام مانند آهن و شیشه
انواع خوراک دام و طیور
بجز کنسانتره دام و طیور که نقش مهمی در تهیه خوراک دام و طیور دارد، موارد زیر نیز جزو جدا ناپذیر مکمل غذایی دامی می باشند.
انواع و شکل کنسانتره دام
کنسانتره دام به طور کلی در حالت پلت و با اندازه های گوناگون که دارای تمام منابع ویتامینی و معدنی می باشد تولید می شود. این مکمل غذایی هم به صورت آسیاب شده و هم به صورت پلت تولید می شود. اما از آنجایی که شکل آسیاب شده آن به راحتی با علوفه مخلوط می شود دامداران بیشتر به دنبال خرید کنسانتره آردی می باشند.
اما باید این نکته را مدنظر داشت که استفاده از کنسانتره پلت دارای مزایای بسیاری می باشد که از جمله آن ها می توان به هضم آسان نابود شدن میکروب ها و انگل ها و همچنین جلوگیری از ریخت و پاش اشاره کرد. کنسانتره دامی پلت برای گاوها با قطر ۸ میلیمتر و برای گوساله ها با قطر ۳ تا ۴ میلیمتر تولید می شود.
کنسانتره طیور
همانطور که می دانید علاوه بر دام ها برای طیور نیز از مکمل های غذایی استفاده می شود تا تمام نیازهای بدن آن ها با استفاده از این مکمل ها برطرف شوند. از این کنسانتره ها برای طیور تخم گذار، بوقلمون و جوجه های گوشتی استفاده میشود تا پرورش و رشد آن ها به درستی صورت بگیرد و مواد مغذی مورد نیاز آن ها تامین شود.
کنسانتره طیور نوعی دان آسیب شده می باشد که با توجه به داشتن ویتامین ها، پروتئین، اسیدهای آمینه ضروری و… می تواند کمک بسیاری در رشد و پرورش طیور داشته باشد. مرغداران با استفاده از این مکمل که آن را با ذرت، گندم، روغن و نمک و… مخلوط می کنند جیره طیور را به آسانی تامین می کنند.